کاری که «محمد مقیمی» با دانشگاه تهران کرد

برکناری «محمد مقیمی» رئیس دانشگاه تهران، امیدی را در میان برخی از دانشجویان این دانشگاه ایجاد کرده‌است. رییسی که انتصاب او منتقدان بسیاری داشت و کارنامه‌‌اش به سرعت صف منتقدان و مخالفان را پرجمعیت‌تر کرد.

نویسنده

یگانه شوق الشعراء

مقیمی حالا، یک روز پس از برکناری در پیامی گفته: «نمی‌توانم به شما اطمینان دهم که در تصمیمات و اقداماتم حقی ضایع نکرده باشم؛ اما به شما اطمینان می‌دهم در جهت احقاق حقوق تمامی ذی‌نفعان دانشگاه حداکثر تلاشم را به کار گرفتم و کم‌فروشی نکردم». با این همه ریاست او در دانشگاه تهران از شهریور ۱۴۰۰ پر از روایت‌ها و اتفاقاتی بر خلاف این گفته اوست.

نداشتن کارنامه علمی و گسترش دانشگاه تهران

پس از انتصاب مقیمی به ریاست دانشگاه تهران، «فیاض زاهد» استاد دانشگاه، خطاب به ابراهیم رئیسی نوشت: «به اسامی روسای قبلی دانشگاه تهران در پیش از انقلاب و پس از آن نگاهی بیندازید. چرا می‌خواهیم مفاهیم و کلمات و فضیلت‌ها را به سخره بگیریم. استاد تمامی را که فارغ‌التحصیل صنعتی شریف و توکوهو در ژاپن را برکنار و به جایش فردی انتخاب می‌شود که حتی یک کار علمی معتبر در کارنامه‌اش نیست». این نخستین اعتراض با صدای بلند به انتصاب مقیمی بود. پس از آن عملکرد او آغاز شد. تا حتی کارنامه نداشته علمی‌اش را هم به حاشیه ببرد.

افتتاح شعب و دانشکده‌ها در قالب «گسترش دانشگاه تهران» از اقداماتی بود که او در زمان ریاست خود به صورت جدی دنبال کرد. در همین راستا نیز در دی ۱۴۰۲، قرارداد همکاری بین دانشگاه تهران و هلدینگ بین‌المللی در عراق برای ایجاد دانشگاه تهران در نجف امضا شد. تاسیس دانشکدهٔ «حکمرانی» و «علوم خانواده» از دیگر دستاورد‌های محمد مقیمی است.

برخورد با دانشجویان و اساتید

اعتراضات ۱۴۰۱ نقطه اوج کارنامه محمد مقیمی است. برخورد با فعالیت‌های دانشجویی، تعلیق، اخراج و ممنوع‌ورود شدن برخی از دانشجویان از اقدامات او است. تیرماه ۱۴۰۲ شورای صنفی دانشجویان کل دانشگاه تهران در بیانیه‌ای پایان فعالیت‌های خود را اعلام کرد. این اقدام در جهت اعتراض به بازداشت و برخورد با دانشجویان و اعضای شورای صنفی انجام شد.
اساتید این دانشگاه نیز در امان نبودند. در سه سال مدیریت محمد مقیمی، تعدادی از اساتید این دانشگاه به بهانه‌های مختلف از دانشگاه و کلاس‌های درس رانده شدند.

دولت چهاردهم اعلام کرده است که دانشجویان و اساتید اخراجی به دانشگاه‌ها بازمی‌گردند. همین امید باعث شده است که تلاش خبرنگار فراز برای انجام مصاحبه با این دسته از افراد به نتیجه‌ای نرسد، زیرا آنها امیدوار شده‌اند که باردیگر به کلاس‌های درس برگردند و پرونده بسیاری از آن‌ها در حال بررسی است. اما بررسی‌های فراز نشان می‌دهد تیشه‌ای که دولت سیزدهم به ریشه دانشگاه زده است به سال‌ها زمان برای جبران نیاز دارد.

استخدام حجاب‌بان

حضور حجاب‌بانان، علاوه بر سخت‌گیری در ورودی‌ها دانشگاه، دیگر اقدام مقیمی بود. یکی از دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی تهران به فراز می‌گوید: «آقای مقیمی به یاد دارید در اعتراضات ۱۴۰۱ چگونه دانشجو و صدای او را سرکوب کردید؟ ما فراموش نکرده‌ایم حجاب‌بان‌ها را وارد صحن دانشگاه کردید و ما نمی‌دانستیم کسی که کنار ما در دانشکده راه می‌رود دانشجو است یا تذکر دهنده حجاب. صحن دانشگاه را از دانشجو و استاد گرفتید و تقدیم کسانی کردید که ساحت دانشگاه را از تقدس تهی کردند. همین افراد حتی به کلاس‌های درس ما سرک می‌کشیدند تا بر آموزش اساتید نیز نظارت داشته باشد. آقای مقیمی به یاد می‌آورید چه با دانشگاه کردید؟»

به تازگی نیز «حسین آخانی» استاد دانشگاه تهران در صفحه اینستاگرام شخصی خود نوشت: «جناب آقای دکتر مقیمی، جناب عالی که برای امر به معروف در دانشگاه می‌چرخید و اگر دختری را با حجاب ناقص می‌دیدید به او تذکر می‌دادید و کلی حجاب‌بان استخدام کردید، آیا رعایت قانون، عمل به توصیه‌های جدی رهبری در حفظ فضای سبز و حفظ دانشگاهی که رییس جمهور را برای مراسم نودمین سال تاسیس آن دعوت می‌کنید، برایتان اهمیت نداشت؟ اگر در بزرگترین مرکز آموزشی و تربیت نخبگان کشور بی‌قانونی مد شود، دیگر بند روی بند نمی‌ماند». این شرایط باعث شد تا برخی از امنیتی‌شدن فضای دانشگاه در دولت سیزدهم سخن بگویند. موضوعی که محمدرضا عارف، معاون اول رییس جمهوری نیز به تازگی از آن انتقاد کرد.

جذب ۳۶۰ استاد جدید

محمد مقیمی گفته است که در طول سه سال گذشته ۳۶۰ استاد جدید در دانشگاه تهران جذب شده‌اند. دولت چهاردهم اگر قرار است اساتید اخراجی را به دانشگاه‌ها بازگرداند باید فکری نیز برای اساتیدی کند که در فرآیندی غیرشفاف جذب دانشگاه‌ها شده‌اند. برخی از این افراد نه کارنامه علمی دارند و نه با آگاهی اعضای گروه‌های درسی دانشکده‌ها جذب شده‌اند. در این مدت حتی روسای دانشکده‌ها نیز به صورت انتصابی انتخاب شدند و اعضای هیئت علمی در انتخاب آنها نقشی ایفا نکرده‌اند. جذب اساتید در فرآیندی غیرشفاف نتیجه‌ای جز ضعیف کردن دانشگاه ندارد. در این مدت بسیاری از مدرسین که پیشتر به صورت مدعو به دانشگاه می‌آمدند نیز دیگر نتوانستند به کلاس‌های درس بروند.

انتخاب‌های سیاسی در برخی از دانشگاه‌های کشور همواره وجود داشته‌است و در دولت سیزدهم این موضوع به اوج خود رسید. دولت چهاردهم باید مقابل انتصابات و انتخاب‌های سیاسی در دانشگاه‌ها بایستد. افراد باید بر اساس کارنامه علمی خود به عنوان استاد انتخاب شوند و در پذیرش دانشجویان نیز این موضوع باید در نظر گرفته شود. دانشجویی در این باره به فراز می‌گوید: «در سه سال گذشته ورود اساتید و دانشجویان به دانشگاه تهران به شدت کنترل شد تا در بلند مدت توازن دانشگاه به نفع گروهی مشخص تغییر کند. حتی حمایت اساتید از دانشجویان با ابزار عدم تمدید قرارداد کنترل می‌شد».

در سه سال گذشته، تعدادی از دانشجویان دانشگاه با تعلیق و اخراج مواجه شدند. برخی حتی از خوابگاه‌ها اخراج شدند و به شهر خود بازگشتند. هزینه‌های این اقدامات بر زندگی دانشجویان حتی با بازگشت آن‌ها نیز جبران نمی‌شود. حکم‌های انضباطی زیادی در سه سال گذشته صادر شد و مسیر زندگی تعدادی از دانشجویان را تغییر داد. اساتید مطرحی از دانشکده‌های مختلف کنار گذاشته شدند و افرادی همسو در فرآیند‌های غیرشفاف به عنوان استاد جذب شدند. این‌ها همه نتیجه حضور سه ساله سیدمحمد مقیمی است که با روی کارآمدن دولت چهاردهم به پایان رسید.